Adiós Nonino
Rond deze tijd vorig jaar had ik een gevoel van liefdesverdriet. Maar op 1 november besloot ik dat het tijd was om het heft in eigen handen te nemen en een nieuw hoofdstuk te beginnen. Slechts een paar weken later kreeg ik een telefoontje van een vriend. Plotseling was er een familielid van goede vrienden overleden.
Verdriet
Ik had het geluk deze vrolijkheid en levendige bundle of joy van deze persoon mee te mogen maken. De begrafenis was gevuld met mensen die elkaar aankeken met dezelfde uitdrukking van verwarring en ongeloof. Die eerste fase van rouw: ‘Hoe is dit überhaupt gebeurd? Hoe zijn we hier beland?’
Ik vertrok met datzelfde onheilspellende gevoel. Die avond belde ik mijn ouders en herinnerde ik mezelf aan mijn nieuwjaarsvoornemen: vertel je dierbaren: “Ik hou van je.” Het is een beladen zin, vooral als je de “ik” ervoor zet. Het duidt op de intentie achter de woorden, die aan zet tot actie. In mijn cultuur, wanneer iemand zomaar liefde op deze manier uitdrukt, is de onwennige reactie vaak: ‘Voel je je wel helemaal goed?’
Oma
En, dan is er een nog moeilijkere les om aan een oudere generatie te leren. In de woorden van mijn grootmoeder: ‘Liefde zeg je niet, die voel je door daden.’ Toch verlangde ik ernaar om het te horen. Dus vroeg ik, regelmatig als ik met mijn grootmoeder belde, voordat we ophingen: “Hou je van me?”. Het duurde een tijdje voordat ze mijn verzoek begreep. Maanden later gaf ze toe en zei: “Si, mi yu”, Ja, mijn kind.
Ik was dolblij, het betekende zoveel voor me om die woorden te horen. Het betekende nog meer, omdat zij op 93-jarige leeftijd besefte dat ik precies die woorden van bevestiging van haar nodig had.
Nog een verdriet
Net zo abrupt dat november tot een einde komt, komt mijn tante na een korte ziektebed in het ziekenhuis te overleden. Dat was een erg moeilijke periode. In het nieuwe jaar, aan het begin van februari, gaat een andere close family friend helaas heen. En nog geen week later is het mijn oma. Er waren nog zoveel dingen die ik haar wilde vragen en vertellen; kon ik nog maar een keer met haar FaceTimen. Precies een maand later overleed een vriendin. Het stapelde zich allemaal op.
Elke keer weer borrelde datzelfde nieuwjaarsvoornemen weer op. Had ik hen en de andere mensen om me heen voldoende meegenomen in mijn resolutie, om ze te laten weten wat ze voor me betekenden? En belangrijker nog: heb ik woorden omgezet in daden?
Terugblik
Wat een jaar is dit geweest; ik heb liefgehad en liefde verloren. Ik heb gerouwd. Rouw is de prijs die we betalen voor liefde.
Het welbekend lied bij de Nederlandse bevolking: Astor Piazzolla’s compositie Adiós Nonino. Dat betekent: ‘Dag, opa’. Deze compositie zonder tekst is door Astor geschreven tijdens de donkerste periode van zijn leven. Het geeft mij ruimte om er zelf betekenis aan te geven.
Al zou het maar je schaduw zijn, die ik nog één keer voorbij zou zien komen, dan zou ik op z’n minst de kans hebben om te zeggen: “Adiós Nonino, ik hou van je.”
Geschreven door Christopher Felicia, beter bekend als CJ.
Het vertellen van verhalen gecombineerd met muziek is een rode draad in zijn leven. Met zijn beheersing van zes talen, en zijn rol als producer en redacteur bij NPO Blend, weet hij een brug te slaan tussen mensen en culturen.
foto © Lois Smit